Thorbeckes kasteel

De naschok van de gemeenteraadsverkiezingen is niet de PVV-winst, de verlieswinst van PvdA, maar de lage opkomst. Over alles kan in Nederland gepolderd worden, zo wijzen de voorbije decennia uit, maar het huis van Thorbecke is redelijk onaantastbaar. Huis is allang niet meer de juiste benaming, fort of kasteel is meer to the point. Dit kasteel heeft al vele stormlopen weten te weerstaan en het ziet er naar uit dat komende pogingen ook falen. Voormalig minister Ter Horst vond al die suggesties om onze staatsinrichting moderner te maken maar rare fratsen. Het CDA vindt ideeën in die richting te mal voor woorden. Ook de VVD zal zich hier niet als hemelbestormer in manifesteren, zij rekenen Thorbecke graag tot hun voorgangers.
Het verschijnsel van enerzijds steeds meer burgers die hun stemrecht niet gebruiken, en anderzijds burgers die net zo makkelijk SP als PVV stemmen, moet iedere democraat zorgen baren. In het verleden werd de schuld bij politieke partijen gelegd; zij waren niet geprofileerd genoeg, er viel niets te kiezen. Ik vind die stelling onhoudbaar omdat inmiddels alle smaken bij voorbije verkiezingen zijn geserveerd zonder dat dit tot meer eters heeft geleid. De oorzaak gaat dieper. Het is ondoenlijk om dat hier gehel te duiden, als ik dat zou klaarspelen, maar hoe dan ook is er volgens mij een tekort aan interesse, aan informatie, aan toegang tot de politiek. Daar moet wat in veranderen en snel ook. Inmiddels zijn meer poorten in het kasteel van Thorbecke niet genoeg meer. Het is complex en komt te laat. Interesse kweken kan door mensen een rol te geven. Bijvoorbeeld bij afwegingen waar politici voor staan. Vanuit het idee dat de gekozene er zit om groepen te vertegenwoordigen en regelmatig wil weten wat de groepen bezig houdt. Het is echter te smal zo een proces allen in de straat van de politiek sec te persen. Zij zitten daarvoor te vaak aan het einde van een heel planproces. Overheden zullen hun werkwijze moeten aanpassen om de politiek opener te maken en zo het fundament waarop zij rust, namelijk het vertrouwen van burgers, te versterken.
Het lijkt een tegenstelling dat juist in een tijd dat via internet informatie en toegang zo alom is, op deze facetten en inspanning nodig is. Dat komt omdat informatie vaak in één richting wordt gegeven, en toegang maar half wordt gegeven of met onduidelijke bewegwijzering. Politiek leeft, zo tonen ook de talrijke internetfora en twitters. Maar het gaat nog vooral over personen en gebeurtenissen. Het zou meer over inhoud moeten gaan; de kracht en zwakte van professioneel jongerenwerk, de plus en minpunten van verdichting in een stadscentrum, het belang van investeren in onderwijs en in defensiematerieel om VN-vredesmissies uit te voeren.
Participatie, belanghebbenden betrekken bij besluitvorming, beleidsprogramma’s en projecten, werkt sneller dan verbouwingen in Thorbeckes kasteel. Die stormlopen op het kasteel moeten doorgaan, maar tegelijk is het urgent veel meer de aandacht op de kracht van participatie te richten. En daarin juist ook de voordelen die social media op internet biedt voor te gebruiken. De komende jaren ga ik me hier mee bezig houden als adviseur bij Politiek Online. Leuk, spannend en hard nodig.