Hoe moet je de perikelen bij de PVV aanschouwen? Met leedvermaak? Dat ligt voor de hand als het een organisatie betreft wiens leider en doelen je niet aanstaan. Zeker als die organisatie en leider succes na succes heeft geboekt. Opluchting dringt zich ook op. Ruzie en crises zijn altijd redenen voor kiezers om hun steun weer eens te bezien. De PVV lijkt, gezien de peilingen, tot nu toe zich aan die wetmatigheid te hebben onttrokken. De verschillende schandalen, ruzies en uittredende partijvertegenwoordigers leidden tot enig zetelverlies, maar ze blijven een grote partij. GroenLinks had een crisisje rond de kandidaatstelling voor het lijsttrekkerschap en werd direct gehalveerd. Aan de andere kant weet je ook niet hoe de peilingen waren als de PVV tot nu toe als een gesloten een solide formatie had geopereerd. Misschien stonden ze dan nu wel op dertig zetels.
De NRC publiceerde afgelopen zaterdag een veelzeggende inkijk in de PVV-wereld. Het bleek dat Wilders wel her en der mee bestuurt maar terugdeinst intern conflicten uit te vechten. Dat verklaart ook wellicht dat veel uitgetreden vertegenwoordigers hun stap alleen verdedigen met inhoudelijke of procedurele argumenten. De persoon van Wilders kan ook bij de opgestapte discipelen nog rekenen op veel clementie. Is het toeval dat mijn taalgebruik nu ineens wat Rooms kleurt? Zelfs Hero Brinkman blijft vol warmte over persoon en leider Wilders praten. Dit zal vermoedelijk ook de reden zijn dat hij door kiezers niet als tegenstrever en alternatief wordt beschouwd. Hij is daarin niet geloofwaardig.
De halfzachte wijze waarop Wilders met zijn vertegenwoordigers of discipelen (ok, vooruit) leidt tot veel veenbrandjes die pardoes kunnen ontvlammen. Dit is in de voorbije anderhalf jaar ook gebeurd. Blijkbaar zijn er twee Wilders: de harde ruziezoeker en de zachte toedekker. De harde ruziezoeker heeft zich politiek gezien geïsoleerd en lijkt met het recente programma die positie uit te bouwen. Hij krijgt geen politiek cordon sanitaire opgelegd, maar hij zoekt die positie vrijwillig. De zachte toedekker crëeert boobytraps die zijn beeld als ‘macher’ danig verstoord. Hij wint er tot een bepaalde hoogte bij zijn trouwste volgelingen loyaliteit mee. Het maakt hem menselijk, wat leidt tot sympathie en mededogen.
Anders dan Brinkman kiezen de opgestapte Hernandez en Kortenhoeven er wel voor ook de persoon Wilders aan te vallen. Dat is op zichzelf een ceasuur in de conflicten tot nu toe. Zij stellen Wilders persoonlijk verantwoordelijk en trekken hem de boksring in. Dit ontaard in een welles-niets omdat Wilders gemakkelijk het tegendeel kan beweren van de feiten die de opgestapte Tweede Kamerleden aanvoeren. Niet betrokken bij het verkiezingsprogramma? Klopt niks van, zegt Wilders. Opgestapt uit rancune over de te lage klassering op de kieslijst? De tranen van de twee vertegenwoordigers duiden op meer dieperliggende motieven en ervaringen.
Uiteindelijk wil elke politieke partij overtuigen op zekerheid en daadkracht. Zekerheid dat de beloften nagekomen worden en dat de inzet is alle punten echt uit te voeren. Maar wat wil de kiezer? Veel kiezers willen graag geloven in een mooi verhaal dat op een vertrouwenwekkende wijze wordt verteld. Wilders kan dat en heeft met zijn anti-Europaverhaal wat te bieden. Zekerheid biedt het verhaal allerminst en gezien zijn isolement is de daadkracht bij voorbaat gering. Deze stroming in kiezersland is niet zo gecommitteerd met bestuurbaarheid van het land en alle feitelijke voorwaarden die daarmee samenhangen. Deze stroming is geneigd ongerijmdheden voor lief er bij te nemen. In een goede film accepteer je ook dat de held na zijn duik in het water, het volgende moment vrijwel droog in de volgende scene start.
Leedvermaak of opluchting, er is geen verbod op, maar gegrond lijkt het niet. Ook deze crisis en komende crises overleeft de PVV. De schade is echter nieuw nu ook Wilders als persoon is aangevallen. Het NRC stelde in het genoemde artikel dat bij interne vraagstukken Wilders vaak een onzekere indruk maakt. Het incident gisteren zal de zachte toedekker nog meer kopbrekers geven. Daar heb ik geen medelijden mee. Hoe meer hij zich met de PVV moet bezig houden, hoe minder trefzeker hij in de publieke arena opereert.